Tradycyjne przepisy kuchni Warmii i Mazur
Warsztaty kulinarne na podzamczu Zamku w Szymbarku – 16 lipca 2023 r.
Ciasteczka owsiane na smalcu gęsim
Składniki:
1 szklanka płatków owsianych
½ szklanki mąki pszennej lub bezglutenowej
3 łyżki tłuszczu gęsiego lub oleju kokosowego lub masła
2 łyżki miodu
½ szklanki orzechów włoskich i pestek słonecznika
½ szklanki suszonej żurawiny i rodzynek
2 jajka
Wykonanie:
Smalec gęsi lub olej kokosowy, lub masło roztopić. Orzechy pokruszyć. Do miski wsypać płatki owsiane, mąkę, wszystko wymieszać; dodać roztopiony tłuszcz, jaja i ponownie wymieszać. Następnie dodać pokruszone orzechy, pestki słonecznika, żurawinę, rodzynki i miód. Całość wyrobić na jednolitą masę, a następnie formować kulki, które wykładać na blachę wyścieloną papierem do pieczenia. Każdą z kulek spłaszczyć, by przyjęła kształt okrągłego ciasteczka. Piec w piekarniku nagrzanym do temperatury 190°C przez 10-15 minut na złoty kolor.
Gęś luzowana
Składniki:
1 gęś
100 g surowego boczku
200 g mięsa mielonego ( najlepiej mieszane np. z indyka i gęsi)
3 gęsie wątróbki
2 czerstwe bułki
1 szklanka mleka
1 łyżka bułki tartej(opcjonalnie)
3 jaja
2 pęczki zielonej pietruszki
3 ząbki czosnku
50 g suszonych śliwek
przyprawy (sól, pieprz, majeranek, mielona kolendra)
Wykonanie:
Przygotowanie nadzienia:
Bułki namoczyć w mleku, odcisnąć, zmielić razem z boczkiem, dodać mielone mięso,
posiekane wątróbki oraz drobno posiekaną zieloną pietruszkę, śliwki i jajka, doprawić do smaku solą, pieprzem, kolendrą i majerankiem. Dobrze wymieszać. Jeżeli farsz jest zbyt mało zwięzły można dodać 1 łyżkę bułki tartej
Przygotowanie gęsi:
Gęś dokładnie umyć, wyluzować (usunąć kości korpusu ze środka, pozostawiając tylko kości
skrzydeł i udek, nie naruszając skóry). Natrzeć czosnkiem przeciśniętym przez praskę, solą,
pieprzem i odstawić na kilka godzin do lodówki (a najlepiej gęś przygotować 1 dzień
wcześniej). Następnie wypełnić dokładnie farszem gęś, spiąć wykałaczkami, zasznurować,
związać nogi, ułożyć w brytfannie, wstawić do piekarnika nagrzanego do temperatury 200°C na 30 minut, a po upływie tego czasu zmniejszyć temperaturę do 170°C, przykryć i piec ok. 2,5 godziny.
Tą samą metodą można przygotować pieczeń z gęsi lub rolady. Należy wówczas usunąć z tuszki gęsiej wszystkie kości. Otrzymany wówczas płat mięsa wypełnić farszem i zasznurować i upiec tzw pieczeń z gęsi. Można ewentualnie rozciąć go na dwie części i upiec rolady.
Gęś pieczona z jabłkami
Składniki:
1 gęś
½ szklanki wody
4 jabłka
3 ząbki czosnku
kilka gałązek świeżego majeranku
przyprawy (sól, pieprz)
Wykonanie:
Oczyszczoną gęś natrzeć solą, pieprzem, oraz przeciśniętym przez praskę czosnkiem, pozostawić na kilka godzin, a najlepiej przygotować ją dzień wcześniej przed planowanym pieczeniem. Do wnętrza włożyć pokrojone w ćwiartki jabłka, wymieszane z posiekanymi gałązkami majeranku, spiąć wykałaczkami i zasznurować. Przełożyć do brytfanny, wstawić do nagrzanego do temp. 200 stopni piekarnika, po upływie 30 minut zlać z brytfanny tłuszcz, który się wytopił, wlać pół szklanki wody, przykryć pokrywką lub aluminiową folią i piec jeszcze ok. 2,5 godziny. Na ostatnie 15 minut pieczenia, można ponownie zdjąć pokrywkę, posmarować gęś miodem by się mocno zrumieniła.
Gęś faszerowana
Składniki:
1 gęś
3 żołądki gęsie
200 g mięsa drobiowego
3 gęsie wątróbki
½ szklanki kaszy jaglanej
1 łyżka bułki tartej
3 jaja
2 pęczki zielonej pietruszki
3 ząbki czosnku
przyprawy (sól, pieprz)
Wykonanie:
Przygotowanie nadzienia:
Kaszę jaglaną przepłukać na sitku, przełożyć do garnka, wlać 1 szklankę wody, gotować pod przykryciem na wolnym ogniu, aż kasza wchłonie wodę. Ostudzić. Zmielić mięso i żołądki gęsie. Wątróbkę i zieloną pietruszkę posiekać nożem. Dokładnie wymieszać mielone mięso i żołądki z kaszą, wątróbką, pietruszką. Dodać bułkę tartą, jajka, doprawić do smaku solą i pieprzem.
Przygotowanie gęsi:
Gęś dokładnie umyć, wyluzować (usunąć kości korpusu ze środka, pozostawiając tylko kości skrzydeł i udek, nie naruszając skóry). Natrzeć czosnkiem przeciśniętym przez praskę, solą, pieprzem i odstawić na kilka godzin do lodówki (a najlepiej gęś przygotować 1 dzień wcześniej). Następnie wypełnić dokładnie farszem gęś, spiąć wykałaczkami, zasznurować, związać nogi, ułożyć w brytfannie, wstawić do piekarnika nagrzanego do temperatury 200°C na 30 minut, a po upływie tego czasu zmniejszyć temperaturę do 170°C, przykryć i piec ok. 2,5 godziny. Wcześniej przygotowaną pierś rozłożyć ponownie, na środek wyłożyć farsz, zwinąć, spiąć wykałaczkami, zasznurować (lub zszyć boki dratwą). Ułożyć w brytfannie, wstawić do nagrzanego do 180ºC piekarnika, piec 30 minut. Po upływie tego czasu przykryć, zmniejszyć temperaturę do ok. 160° C przez jeszcze ok. 1,5 godz.
Pasztecik z wątróbek gęsich
Składniki:
500 g wątróbki gęsiej
400 g masła
1 cebula
1 jabłko
50 ml brandy
200 ml mleka do moczenia wątróbki
przyprawy(sól, pieprz, gałka muszkatołowa, kardamon)
Wykonanie:
Wątróbkę dokładnie oczyścić, namoczyć na 2 godziny w mleku, a następnie opłukać, osuszyć papierowym ręcznikiem, pokroić w drobną kostkę. Cebulę i jabłko pokroić w plastry posiekać. Na patelni rozpuścić 150 g masła, dodać cebulę poddusić, aż stanie się miękka , a następnie dodać pokrojone w cienkie plastry jabłko, dusić dalej razem aż jabłko zmięknie. Dodać pokrojoną wątróbkę i smażyć wszystko ok. 3 minut, tak aby wątróbka delikatnie się ścięła (ma być delikatnie różowa i miękka), następnie dodać brandy, po 1 minucie odstawić z ognia, doprawić do smaku solą, pieprzem, zmieloną gałką muszkatołową i odrobiną kardamonu. Całość zblendować na gładką masę, dodając pozostałe zimne masło, przełożyć do naczynia lub słoiczków. Wstawić do lodówki, by zastygło.
Zupa gulaszowa z żołądków gęsich
Składniki:
2 kg żołądków gęsich
1 kg porcji rosołowych z gęsi
3 marchewki
3 pietruszki
½ selera
200 ml soku pomidorowego
10 g mąki
2 cebule
3 ząbki czosnku
Przyprawy (sól, pieprz, liść laurowy, ziele angielskie, cząber, majeranek)
Wykonanie:
Żołądki gęsie oczyścić, umyć, przełożyć do rondla i zalać wodą, tak aby je całkowicie przykryła, zagotować. Z powierzchni wywaru zebrać szumowinę, po czym zmniejszyć ogień, doprawić go solą i pieprzem, dodać liść laurowy oraz ziele angielskie; całość gotować na wolnym ogniu około 1,5 godziny, aż żołądki staną się miękkie; wówczas wyjąć je z wywaru, pozostawić do wystygnięcia, a następnie pokroić w kostkę.
Porcje rosołowe z gęsi ułożyć w garnku, zalać około 4 litrami zimnej wody, powoli doprowadzić do wrzenia. Po zagotowaniu zebrać szumowinę, dodać obrane warzywa: marchewkę, pietruszkę, seler oraz jedną opaloną nad ogniem cebulę, a także sól, pieprz, liść laurowy i ziele angielskie. Wszystko gotować na bardzo wolnym ogniu przez około 2 godziny. Po tym czasie wyjąć warzywa i ugotowane porcje rosołowe (obrane z kości mięso można wykorzystać np. do pierogów); warzywa pokroić w kostkę i przełożyć z powrotem do wywaru, dodać pokrojone żołądki.
Na patelni rozpuścić tłuszcz gęsi, dodać drobno posiekaną cebulę i czosnek, smażyć do miękkości; następnie dodać mąkę i wszystko razem jeszcze chwilę smażyć do momentu, aż mąka zacznie brązowieć; wówczas dolać trochę wywaru, energicznie go rozprowadzić, a w ten sposób uzyskaną zasmażkę przelać do garnka z żołądkami i warzywami; dolać sok pomidorowy. Całość doprawić do smaku cząbrem i majerankiem, ewentualnie także solą i pieprzem.
Sałata z wędzonym półgęskiem lub serem kozim
Składniki:
100g wędzonego półgęska
100 g sera koziego
mieszanka dowolnych sałat
½ szklanki owoców ( borówki, porzeczki, maliny, gruszki pieczone jabłka)
1 pieczony burak
50 g pestek słonecznika lub orzechów
Składniki na sos winegret:
3 łyżki oliwy
1 łyżka konfitur np. z żurawiny
1 łyżka soku z cytryny
Wykonanie:
Wyłożyć na talerz umytą sałatę i ułożyć na niej pokrojony w cienkie plastry półgęsek, pocięty w paski kozi ser , plastry buraka, obsypać dowolnymi owocami, prażonymi pestkami słonecznika lub orzechami. Sałatkę polać sosem winegret wykonanym poprzez zmieszanie oliwy, soku z cytryny i konfitur.
Flaczki z lina
Autorski przepis Aleksandry Juszkiewicz zwyciężczyni programu MasterChef
Składniki:
– 3 l bulionu rybnego
– 1 kg filetów z lina
– 3-4 marchewki
– 2-3 pietruszki korzeń
– 1/3 selera bulwy
– 3 cebule białe
– 3 ząbki czosnku
– natka pietruszki
– majeranek otarty
– mąka pszenna
– olej rzepakowy
– 4 ziela angielskie
– 3 liście laurowe
– opcjonalnie starty imbir
– sól, pieprz
Wykonanie:
Cebulkę pokrój w piórka, czosnek w plasterki i zeszklij na oleju rzepakowym, w połowie smażenia dodaj 3 łyżeczki majeranku. W dużym garnku rozgrzej bulion rybny, dodaj ziela angielskie i liście laurowe. Następnie dodaj do niego podsmażoną z majerankiem cebulę. Marchewkę, pietruszkę korzeń oraz seler obierz ze skóry i starkuj na dużych oczkach. Dodaj do bulionu. Zupę gotuj na niewielkim ogniu do czasu, aż warzywa będą miękkie. W międzyczasie filety z lina pokrój wzdłuż tuszki w cienkie paski. Obtocz delikatnie w mące pszennej i wykładaj na rozgrzany olej rzepakowy, posól rybę na patelni. Smaż z każdej strony na złoty kolor. Podsmażone paseczki lina dodaj do zupy pod koniec gotowania. Dopraw zupę solą, pieprzem, opcjonalnie startym imbirem, Zupę podawaj z posiekaną natką pietruszki.
Wereszczaki
Składniki:
80 dag schabu /bez kości/
10 dag słoniny
2 szklanki bulionu
3 dag utartego chleba
3-5 ziaren pieprzu
2-3 ziarna ziela angielskiego
sól
Wykonanie:
Opłukany schab pokroić na kawałki i obrumienić na słoninie. Przełożyć mięso do rondla,zalać,dodać pieprz i ziele angielskie,ugotować.
Do gotującego się schabu wsypać utarty chleb. Zagęścić przez wygotowanie. Podawać z ziemniakami z wody.
Pokuczaj
Składniki:
75 dag wieprzowiny /bez kości/
2-3 cebule
3 jajka
25 dag bułki
5 dag masła
8 dag smalcu
pieprz
sól
Wykonanie:
Mięso umyć,pokroić w kostkę i z pokrojoną cebulą dwukrotnie zemleć w maszynce do mięsa.Dodać 2 jajka,sól i pieprz do smaku,wyrobić,uformować duże kule.
Z bułki okroić skórkę i pokroić w drobną kostkę.Kule maczać w jajku i obtaczać w pokrojonej bułce.Smażyć w głębokim oleju a następnie wstawić podlane wodą na 5 minut do nagrzanego piekarnika. Podawać polane masłem.
Kotlet
po mazursku
Składniki:
80 dag schabu
10 dag tłuszczu
3 jajka
2 łyżki mąki
15 dag szynki wędzonej
imbir
pieprz
sól
Wykonanie:
Płaty mięsa dobrze rozbić i posolić.Ugotowane na twardo jajka posiekać,dodać drobno pokrojoną szynkę.Doprawić do smaku pieprzem i imbirem.Na każdym płacie kotleta kłaść łyżkę nadzienia,zwijać w rulony,panierować w 2 jajkach i mące,smażyć na tłuszczu .Podawać z ziemniakami z wody i zasmażaną kiszoną kapustą.
Babka z mięsem
Składniki:
Ciasto:
– 50 dag ziemniaków
– 2 łyżki masła
– 3 jajka
Nadzienie:
– 25 dag wołowiny /bez kości/
– 2-3 cebule
– jajko
– łyżka tłuszczu
– pół szklanki śmietany
– sól
– pieprz
Ponadto:
– tłuszcz do formyl
Wykonanie:
Przygotować ciasto: ugotowane ziemniaki przepuścić przez maszynkę a następnie wymieszać z żółtkami,masłem i solą.Białka ubić na sztywno i wmieszać do masy.
Przygotować nadzienie: mięso zemleć,dodać do niego usmażoną cebulę,jajko,śmietanę i małą łyżeczkę utartych ziemniaków,wymieszać.Połowę masy z ziemniaków wyłożyć do wysmarowanego naczynia żaroodpornego,przełożyć raz lub dwa nadzieniem,przykryć masą ziemniaczaną.Piec w piekarniku nagrzanym do 180 stopni przez godzinę.Podawać z ostrymi sosami i surówką z kiszonej kapusty.
Marchew
po mazursku
Składniki:
40 dag marchwi
25 dag ziemniaków
pół szklanki mleka
szklanka wody
łyżka masła
cukier
sól
łyżka posiekanej natki pietruszki
Wykonanie:
Obraną i opłukaną marchew pokroić w kostkę i ugotować na półmiękko w mleku z wodą i solą.Ziemniaki pokroić w kostkę,dodać do marchwi i ugotować do miękkości.
Wszystko utłuc na miazgę tłuczkiem do ziemniaków.Doprawić do smaku solą i cukrem.Podawać polaną masłem i posypaną pietruszką.
Biała kiełbasa
w piwie
Składniki:
475 dag białej kiełbasy parzonej
2 cebule
1-2 łyżki masła
1-2 łyżki mąki pszennej
butelka /0,5 l/ jasnego piwa
sok z cytryny
sól
pieprz
Wykonanie:
Kiełbasę podgotowujemy,wrzucamy do wrzącego piwa i zostawiamy pod przykryciem aż piwo wystygnie.Kiełbasę wyjmujemy i kroimy na plastry a do piwa wrzucamy drobno pokrojoną i zeszkloną cebulę na maśle.Podgotowujemy sos /cebulę można przetrzeć przez sito/ zaprawiamy zasmażką z mąki i masła,doprawiamy solą,pieprzem oraz sokiem z cytryny.W sosie podgrzewamy kiełbasę i podajemy z ugotowanymi ziemniakami.
Zupa warmińska
Składniki:
50 dag mielonego mięsa wieprzowego
jajko
czerstwa bułka
szklanka mleka
porcja włoszczyzny
kilka ząbków czosnku
1-2 cytryny
szklanka kwaśnej śmietany 18%
1-2 łyżki mąki pszennej
majeranek
sól i pieprz
Wykonanie:
Mięso wyrabiamy z jajkiem oraz namoczoną w mleku bułką,doprawiamy solą,pieprzem i majerankiem.Włoszczyznę kroimy i gotujemy wywar. Wrzucamy do niego uformowane z mięsa klopsiki i gotujemy na wolnym ogniu ok 20 minut.Mąkę mieszamy ze śmietaną i zaprawiamy zupę.Dodajemy przepuszczony przez praskę czosnek,sok z cytryny ,sól i pieprz.
Gulasz
po mazursku
Składniki:
50 dag wołowiny gulaszowej
2 szklanki wywaru wołowego-warzywnego
duża cebula
porcja włoszczyzny
kawałek białej kapusty
50 dag ziemniaków
25 dag ogórków kiszonych
pół szklanki kwaśnej śmietany /18%/
tłuszcz do smażenia
1-2 łyżki mąki
liść laurowy,sól,pieprz,ziele angielskie
Wykonanie:
Pokrojone mięso obsmażamy na tłuszczu i przekładamy do rondla z wrzącym wywarem,dokładamy liść laurowy,ziele angielskie i gotujemy do miękkości.Dodajemy pokrojoną włoszczyznę,kapustę,podsmażoną cebulę a na końcu pokrojone w kostkę ziemniaki i dusimy na wolnym ogniu.Gdy składniki będą miękkie,dodajemy obrane i pokrojone w kostkę ogórki,przyprawiamy solą i pieprzem.Mąkę rozprowadzaMY ZE ŚMIETANĄ I ZAPRAWIAMY GULASZ.
Grzyby
ze śmietaną
Składniki:
300 g świeżych grzybów leśnych
2 białe cebule
szklanka 30% śmietany (gęstej)
natka pietruszki
olej do smażenia
sól, pieprz
Wykonanie:
Grzyby oczyści, umyć i delikatnie obsuszyć na ręczniku papierowym. Pokroić w plastry. Cebulę pokroić w kostkę i zeszklić na oleju, dodać grzyby, przykryć i dusić na małym ogniu. Gdy zmiękną dodać śmietanę, doprawić solą i pieprzem i chwilę poddusić.
Wyłożyć na talerz i posypać natką pietruszki.
Karmuszka
Składniki:
250 g łopatki
125 g fasoli białej (namoczonej)
125 g białej kapusty
1 cebula
1 marchewka
1 pietruszka (korzeń)
¼ selera
2 łyżki przecieru pomidorowego
4 łyżki kwaśnej śmietany
1 łyżka mąki pszennej (do zagęszczenia)
olej,
liść laurowy i ziele angielskie, sól i pieprz
natka pietruszki do posypania
Wykonanie:
Namoczoną fasolę ugotować do miękkości i pozostawić w wywarze. Marchewkę, seler, pietruszkę i cebulę obrać i pokroić na krążki, a kapustę w dużą kostkę. Mięso pokroić w kostkę, oprószyć mąką i obsmażyć na gorącym oleju. Warzywa i mięso włożyć do dużego garnka i dodać przyprawy.
Można dodać tłuszcz pozostały po smażeniu mięsa, dolewać wrzącej wody, przykryć pokrywką i dusić na małym ogniu. Gdy warzywa będą miękkie, dodać fasolę z wywarem, koncentrat pomidorowy i śmietanę. Podgotować przez 10 minut. Przed podaniem posypać posiekaną natką pietruszki.
Plince
z pomoćką
Składniki:
Plince:
1kg ziemniaków
2 cebule
100 ml mleka
2 łyżki mąki pszennej
2 łyżeczki mąki ziemniaczanej
4 jajka
1 duża szczypta soli
1 duża szczypta pieprzu
Pomoćka
100 g twarogu
200 g śmietany 18-procentowej
2 cebule
2 ząbki czosnku
250 g wędzonki
pęczek szczypiorku
sól, pieprz
Dodatkowo: olej do smażenia
Wykonanie:
Pomoćka:
Twaróg mieszamy z kwaśną śmietaną, czosnkiem i drobno posiekaną cebulą. Doprawiamy solą i pieprzem.
Plińce:
Obrane ziemniaki i cebulę zetrzeć na tarce i odcisnąć wodę. Zalać masę wrzącym mlekiem, dodać jajka i mąkę oraz sól i pieprz. Wymieszać dokładnie. Usmażyć placki na rozgrzanym tłuszczu aż do zrumienienia. Na suchej patelni podsmażyć wędzonkę.
Na talerzu ułożyć partiami: Placek, wędzonka, placek, wędzonka, polać sosem i posypać szczypiorkiem.
Farszynki
mazurskie
Składniki:
Ciasto:
1 kg ziemniaków gotowanych
300 mąki ziemniaczanej
2 jajka
sól
Farsz:
150 g mięsa gotowanego wieprzowego
2 jajka ugotowane na twardo
800 g cebuli
100 ml oleju
sól, pieprz
Wykonanie:
Ugotowane ziemniaki zmielić, dodać jajka, sól i mąkę, a następnie wyrobić gładkie ciasto.
Mięso zmielić z ugotowanymi jajkami, podsmażoną cebulą, pieprzem i wymieszać na jednolitą masę.
Z ciasta przygotować wałek, pokroić na kawałki, które należy rozpłaszczyć na wielkość dłoni. Na środek nałożyć farsz i zawinąć.
Usmażyć na oleju na jasnozłoty kolor.